Powyższy schemat jest jednym z częściej stosowanych w laptopach. Ten konkretny przykład pochodzi z laptopa DELL XPS M1530. Na powyższym przykładzie postaramy się przybliżyć opis działania najważniejszych elementów płyty głównej.
CPU – Procesor. Jest to układ scalony, który pobiera dane z pamięci, przetwarza je i wykonuje. Zamknięty jest w obudowie i w zależności od płyty posiada kilkaset nóżek (socjet na płycie) lub kulek (lutowany bezpośrednio do płyty głównej). Nowsze procesory mogą posiadać wbudowaną kartę graficzną jednak jej wydajność nie należy do najlepszych. Bardzo często wykorzystywane są wtedy gdy laptop pracuje na baterii. Ich zaletą jest bardzo mały pobór prądu (w odróżnieniu od typowej karty graficznej).
Fot. Procesor INTEL w podstawce.
NB – Mostek północny. W powyższym przypadku (jak i w większości modeli komputerów) odpowiada za obsługę procesora, pamięci RAM (posiada wbudowany kontroler pamięci) oraz karty graficznej (zazwyczaj poprzez magistralę PCI Express). W niektórych komputerach układ graficzny jest zamontowany bezpośrednio w mostku północnym. Wyprowadzenia przedstawione na schemacie (RGB CRT, LVDS, HDMI i S-VIDEO) biegną bezpośrednio do mostka północnego, a pamięć potrzebna do obróbki grafiki jest pobierana z pamięci RAM.
Fot. Mostek północny INTEL AC82GL40
SB – Mostek południowy. Jest to jeden z najbardziej rozbudowanych i wykonujących najwięcej czynności układów na płycie głównej. Jak widać na powyższym przykładzie to właśnie do niego jest podłączonych najwięcej podzespołów. Magistrale, do których są podłączone urządzenia to:
PCI-Express – podłączona karta sieciowa przewodowa, karta sieciowa bezprzewodowa, modem 3G
PCI – podłączony czytnik kart pamięci
SATA – podłączony dysk twardy
PATA – podłączony napęd optyczny
LPC – połączenie służące do komunikacji z kontrolerem klawiatury
USB – podłączona kamera, czytnik linii papilarnych, bluetooth i inne urządzenia, które można wpiąć w porty USB.
DMI – połączenie służące do komunikacji z mostkiem północnym
Mostek południowy posiada też ważną funkcję jaką jest zegar czasu rzeczywistego (RTC).
Fot. Mostek południowy INTEL AF82801IBM
GPU – karta graficzna. W komputerach możemy rozróżnić 2 rodzaje montowanych układów graficznych:
Oddzielne układy graficzne – najbardziej wydajny układ graficzny. Montowany jest do płyty głównej albo za pomocą złącza PCI-Express lub lutowany bezpośrednio do płyty głównej. Dedykowane karty graficzne posiadają własną pamięć RAM i w zupełności wystarczają do obróbki grafiki lub grania nawet w mocno wymagające gry.
Zintegrowany układ graficzny – montowany jest w szczególności w tańszych laptopach. Jego wadą jest mniejsza wydajność niż w przypadku grafiki dedykowanej ale z kolei pobiera mniej prądu przez co komputer może działać dłużej na baterii. Takie grafiki są zintegrowane albo z mostkiem północnym albo z procesorem. Nie posiadają własnej pamięci RAM – muszą posiłkować się główną pamięcią RAM.
Fot. Układ graficzny AMD 216-0809000
KBC – kontroler klawiatury. Pomimo mylnej nazwy, która kojarzy się z obsługa klawiatury, jest to jeden z ważniejszych układów znajdujących się na płycie głównej. Jest odpowiedzialny za większość rzeczy, dziejących się na płycie. Można do nich zaliczyć:
- Sprawdzanie stanu przycisku POWER (reakcja na włączanie)
- Kontrola startu płyty głównej
- Uruchamianie i sprawdzanie działania przetwornic
- Kontrolowanie ładowania baterii
- Reakcja na czujnik zamknięcia klapy matrycy
- Regulacja jasności lub całkowite wyłączenie podświetlenia
- Regulacja prędkości obrotowej wiatraka
- Obsługa klawiatury
- Obsługa touchpada
Kontroler klawiatury jest układem wykonawczym. Informację co dokładnie ma wykonać i w jakiej kolejności pobiera z pamięci BIOS. Dane pomiędzy tymi dwoma układami wymieniane są poprzez szynę SPI.
Powyższy obraz przedstawia układ kontrolera klawiatury i jego montaż na płycie.
BIOS – jest to pamięć zawarta w układzie FLASH. W pamięci zawarte jest oprogramowanie pozwalające na uruchomienie urządzeń takich jak dyski twarde, napędy optyczne czy karty graficzne. Większość systemów BIOS jest wyposażona również w funkcję autotestu podczas startu. Nazywana ona jest POST (Power On Self Test). Pamięć FLASH jest podłączona do kontrolera klawiatury lub mostka południowego. W starszych laptopach występowała jedna kość pamięci FLASH. Aktualnie coraz częściej można się spotkać z rozwiązaniami opartymi na dwóch układach – jeden dla mostka południowego, drugi dla kontrolera klawiatury.
Jak widać naprawa laptopów to skomplikowany proces, a różne architektury oraz ilość elementów na pewno nie pomagają.